Nizamettin Ariç

müzisyen, sinema oyuncusu. 1956 yılında ağrı‘da doğdu. 1971 yılında ankara’ya yerleşti. 1976 yılında radyoda kürtçe türküleri türkçe sözlerle söylemeye başladı.

1979 yılında ağrı’da söylediği kürtçe bir aşk türküsü yüzünden tutuklandı, kısa süren tutukluluğunun ardından suriye’ye giden ariç daha sonra almanya’ya yerleşti. berlin’de politik mülteci olarak sanat çalışmalarına devam eden ariç, “feqiye teyra” ismini kullanarak kürtçe türküler söylemeye başladı. dünyanın pek çok yerinde konserlere katıldı.

bununla birlikte erden kıral‘ın “dilan“, ismet elçi‘nin “düğün“, kahraman yavuz‘un “hukukculuğumdan utanıyorum“, don askaria‘nın “komitas“, peter lillientahl‘in “an gesicht der walder“, ben sombogaart‘ın “de jongen die nietmeer paatte” filmlerinin müziklerini yaptı. “sabah-bir günün hikayesi” ve “kurban oldugum” adlı iki filmde rol aldı.

sinemada tanınmasını sağlayan film “klamek ji bo beko“dur. ariç, senaryosunu christine kernich‘in yazdığı filmi yönetmekle kalmamış, hem başrolünde oynamış hem de müziklerini yapmıştır. kürt sinema tarihine de ilk konulu film olarak geçen “klamek ji bo beko” 30’un üzerinde film festivaline katılıp 15 uluslararası ödül kazanmıştır.

nizamettin ariç yetmişli yıllarda üzerine türkçe sözler yazarak söylediği kürtçe türküleri seksenli yıllarda tekrar albümlerine almış ve bu türküleri bu kez aslına sadık kalarak kürtçe okuyarak bir anlamıyla günah çıkartmıştır.

müzik yaşamını kendi ifadesiyle üç bölümde incelemek mümkündür.

70’li yıllar, “telli sazım” ve “ben yetim” adlı iki plakla örneklenebilecek dönemdir ki bu dönemi yukarıda ifade etmiştik.

yurtdışına çıkışından itibaren yaptığı “berivan“, “çem“, “dilan” ve “diyarbekir” albümleri ise dönüşümü ifade eden döneme denk gelir. bu dönemde, ariç, artık ezgileri kendi dilleriyle yorumlamaya başlamış. üstelik bununla da yetinmemiş, kendisinin de yaptıkları dahil olmak üzere, birçok sanatçı tarafından türkçe’ye çevrilmiş kürt türkülerinin orijinallerini araştırmış, bunları yorumlamış, böylelikle birçok türküyü kürt kültürüne yeniden kazandırmıştır.

nizamettin ariç’in üçüncü dönemi ise, “çiyayen me“, “cudi“, “daye“, “zine” ve “weneyen xewnan” adlı albümlerle somutlanabilir.
nizamettin ariç’in derlemeciliği, besteciliği, düzenlemeci yönlerinin dışında, albümlerindeki enstrümanların büyük bir çoğunluğunu kendisinin çaldığını da belirtmek gerekiyor. özellikle mey, zurna, kaval, ney gibi nefesli çalgılarla, bağlama, cura, tambur, tar ve arbane gibi vurmalı enstrümanları kullanmıştır.

diskografi:

telli sazım
ben yetim
berivan
çem
dilan
diyarbekir
çiyayen me (1985)
cudi (1986)
daye (1987)
zine (1988)
weneyen xewnan (1993)
kurdish ballads (2001)