Ufuk Lüker
  • Ana Sayfa
  • Şiir
  • Öykü
  • Müzik
  • Sinema
  • Yazın
  • Görsel
  • Kişisel
  • Kitaplık
  • Ara
  • Menu Menu

Sabahattin Ali – Millet Yutmuyor

in Öykü

Büyük şehirlerimizden birinin parkında her sene kurulan bir panayırda çeşit çeşit eğlence yerlerinin arasında geziyordum. Koskocaman dönme dolaplar, atlı karıncalar, esrarlı mağaralar, motosikletle dolaşılan ölüm silindirleri, bira, şarap büfeleri, nişan atma yerleri, türlü türlü piyangolar, vücutsuz başlar, elli santimlik cüceler, görülmemiş varyeteler, altı ayaklı danalar, burnuna kadar bütün vücudu kıllı yaradılış cilveleri, güldüren aynalar insanı önlerinde durmaya, içeri girmeye zorluyordu. Her salaşın önünde, kah iskemle üstünde, kah kerevete çıkarak bağıran sırmalı fistanlı, kafkas elbiseli, sarıklı, silindir şapkalı, kalpaklı, fesli kadınlar, erkekler, çocuklar cırlak sesleriyle sanki yolu kapıyordu.
Meşin bir topa vurarak pazı kuvveti denenen bir yerde durmuş, gerile gerile yumruk savuran, sonra sırıtarak ibrenin kaça kadar çıktığına bakan delikanlıları seyrediyordum. Arkamdan doğru kalın, çatlak, hatta biraz da bıkkın bir sesin durmadan homurdandığını fark ettim:

-Haydi bayanlar, baylar!.. Görülmemiş numaralar burada. Bu panayırın en büyük hünerleri içerde. Milli oyunlar, modern danslar, ağlatıcı dramlar, güldürücü komediler… İspiritizma, manyatizma, illüzyonizma numaraları… Dünyanın en büyük kadın ve erkek artistleri içerde… Görmeden geçmeyin!-

Başımı çevirip bakınca, birkaç akşam evvel uğradığım külüstür bir salaş tiyatrosunun önünde olduğumu fark ettim. İçerden yorgun bir davulla cızırtılı bir klarnetin birbirine uymayan gürültüsü geliyordu. Salaşın önündeki kocaman bir levhada, lüzumundan fazla acemice çizilip boyanmış yarı çıplak bir kadın resmi, tek ayağının başparmağı üstünde güya dans ediyordu.

Geçen gün gittiğim için içerdeki harika numaraların ne olduğunu biliyordum: Öksürüklü, sıska bir kız, parçalanmış mantar ayakkabılarını tozlu tahtalara vurup boyalı saçlarını uçurarak aklınca Lakonga yapıyor, arkasından kırk yaşlarında altın dişli bir orospu eskisi Sepetçioğlu oyununu kepaze ediyor, daha sonra da şivesi bozuk, ayağı yemenili, pantolonu dizlerinden ve kıçından yamalı geveze bir adam, siyah bir gözlük takarak, hokkabazlık numaraları diye, ucuz eğlence kitaplarına geçmiş iplik yutma, yumurta saklama hünerleri gösteriyordu. Kırılacakmış gibi sallanıp gıcırdayan tahta iskemlelerin üzerinde bu zavallı marifetleri gördükten sonra insan, verdiği paraya bile acıyamayarak dışarı çıkıyor, bir daha buranın önünden geçerken yüzünü isteksiz bir gülüşle buruşturuyordu.

Gişede oturup bir türlü gelmeyen müşterileri bekleyen patron başını dışarı uzattı, bir an sesini keser gibi olan çığırtkana:

-Bağırsana be!- diye ihtar etti.

Öteki, gişedekine yandan bir göz attı.

-Millet artık yutmuyor!- dedi, fakat sonra avazı çıktığı kadar haykırarak:

-Haydi baylar, bayanlar! Böylesini başka yerde göremezsiniz! Panayırın tek incisi, görülmemiş harikalar meşheri…-

Sonra yarı kendisine, yarı gişedekine hitap eder gibi yavaş bir sesle devam etti:

-Sahiden böylesini başka yerde göremezler… Bir giren bir daha kapıya bile sokulmuyor. Çıkarken bizi sopayla dövmediklerine şükür!-

Tekrar yüksek sesle:

-Estetik danslar… İlmin sırrına eremediği en son keşif hokkabazlıklar… Eşine rastlanmayan Şark oyunları… Türk sazının bayıltıcı nağmeleriyle süslenen, ses kraliçelerinin okuduğu şarkılarla bezenen, firavunlar diyarı, ehramlar ülkesi, harikalar dünyasından Şark’a koşan sonsuz aşkların yakıcı güneşinin cehenneme çevirdiği, heyecandan azamet, sevgiden ızdırap, inkisardan azap toplayan büyük memleket dram komedisi… Buyurun, bir bakın, beğenmeyenin parası geri verilecek.-

Yoldan geçenler bu gürültüye sırıtarak bakıyorlar, ama hiç duraklamadan yürüyüp gidiyorlardı. Bütün gayretinin, gırtlağını yırtarcasına bağırmalarının, geçenlerin yakasına sarılacakmış gibi ellerini uzatmalarının bir fayda vermediğini gören çığırtkan, bitkin bir halde gişedeki patrona dönerek:

-Yutmuyorlar usta, yutmuyorlar!..- diye homurdandı. -Pılıyı pırtıyı toplayıp dükkanı kapatmaktan başka çare yok!-

Öteki bir an gözlerini dikip düşündü, sonra:

-Ulan o zaman ne halt ederiz?.. Topumuz sürünürüz be… Bir ümidimiz bu panayırdaydı! Ne diye başka yerlere gidiyorlar da bize gelmiyorlar?.. Sen bağır!- dedi.

-Başka yerlerde görülecek şey var da ondan, usta… Millet avanak değil…-

-Kızlardan birini dışarı çağır da kendini göstersin bari!-

-Aman usta, bu modası geçmiş mallarla adam kandıramayız. O kaknemleri bir gören bir kurşun atımı uzağa kaçar… İçerde ne olduğunu bilmeden giren olursa ne nimet…-

Davulla klarnet, birdenbire gırtlaklarına basılmış gibi, seslerini yükselttiler, müthiş bir gürültü kapıdaki basma perdenin arkasından, sanki etraftaki satıcıların, salaşçıların bağırışlarını boğmak ister gibi son ve ümitsiz bir gayretle, sokağa yayıldı.

Kapıdaki çığırtkan ise, ne söylerse söylesin, ne yalan atarsa atsın, ne kadar çırpınırsa çırpınsın bir faydası olmayacağını, bu oyunu bir kere gafletle seyredenlerin bir daha aynı tuzağa düşmeyeceğini, bütün panayır halkının bu hileyi öğrenmesine yetecek kadar zaman geçtiği için artık hiçbir ümit kalmadığını bildiği halde nankör işine devam ediyor; bir kere başlanmış olan bu çıkmaz oyunu, binde bir ümitle de olsa devam ettirmenin, yarıda kesip karanlık bir boşluğa doğru yürümekten daha ehven olduğunu düşünerek, dermansız, boğuk sesine yeni bir hız vermeye çalışıyor:

-Başka yerlerin reklamına aldanmayın… Sanatın, ilmin, hünerin göklere çıktığı yer burası! Baylar, bayanlar, teşrif buyurun!..- diye sağına soluna yalvarıyordu.

(Sabahattin Ali, 1945)

Etiketler: Sabahattin Ali
Bu gönderiyi paylaş
  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on Tumblr
  • Mail üzerinden paylaş
Beğenebilecekleriniz:
Sabahattin Ali – Bir Siyah Fanila İçin
Sabahattin Ali – Köstence Güzellik Kraliçesi
Sabahattin Ali – Asfalt Yol
Sabahattin Ali – Köpek
Sabahattin Ali – Sulfata
Sabahattin Ali – Hapishane Şarkısı IV
Sabahattin Ali – Kırlangıçlar
Sabahattin Ali – Selam

Site içerisinde ara

@ufukluker'i takip et

RSS Son okuduklarım

  • Yanlışlıklar Komedyası
  • Gemiler de Ağlarmış
  • Bir Köy Hekimi
  • Açlık Sanatçısı
  • Unutamayan Adam (Amos Decker, #1)
  • Bir Havva Kızı

Site istatistikleri

  • 0
  • 75
  • 61
  • 7.681.095
  • 3.023.547

Etiketler

A. Hicri İzgören Kemal Burkay Ülkü Tamer Ziya Osman Saba Cahit Irgat Oruç Aruoba Erdal Öz Ömer Bedrettin Uşaklı Sinan Kukul Arkadaş Z. Özger Talip Apaydın Blas De Otero Yılmaz Güney Faruk Nafiz Çamlıbel Ece Ayhan Akgün Akova Gülseli İnal Erdal Alova Nikola Vaptsarov Haydar Ergülen Conrad Aiken Oktay Taftalı Şükrü Erbaş Asaf Halet Çelebi Vyaçeslav Ivanov Suat Vardal İlhan Berk Edip Cansever Rıfat Ilgaz Kutsiye Bozoklar Behçet Necatigil Liana Daskalova İsmail Uyaroğlu Behçet Kemal Çağlar Hasan İzzettin Dinamo Heinz Kahlau Miguel Hernandez Yorgo Seferis Füruğ Ferruhzad Melih Cevdet Anday Vedat Türkali Bejan Matur Refik Durbaş Kerim Korcan A. Kadir Bilgin Adalı Orhan Kemal Süleyman Nesip Seyhan Erözçelik Jesus Lopez Pacheco Barış Pirhasan Özkan Mert Günter Kunert Enis Batur Şükran Kurdakul Afşar Timuçin Yılmaz Odabaşı Hilmi Yavuz Yannis Ritsos Yaşar Kemal Pablo Neruda Necati Cumalı Paul Eluard Tove Ditlevsen Cahit Külebi Vasko Popa Neşe Yaşın Fethi Giray Altay Öktem Cahit Zarifoğlu Berin Taşan Halim Şefik Güzelson Ahmet Ada Can Yücel Oktay Rifat E. E. Cummings Kemal Özer Murathan Mungan Goethe İlhami Bekir Tez Eugene Guillevic Attila İlhan Federico Garcia Lorca Suat Taşer Arif Damar Sandor Forbath Celal Sılay Sabahattin Ali Suat Derviş Cevat Şakir Kabaağaçlı Zafer Ekin Karabay Hasan Hüseyin Korkmazgil Ahmet Telli Mehmet Yaşin Türkan İldeniz Ercüment Behzat Lav Lale Müldür Metin Demirtaş Aziz Nesin Bekir Yıldız Adnan Yücel Fang Vei Teh Orhan Veli Kanık Gabriel Celaya Konstantin Simanov Philippe Soupault Ataol Behramoğlu Ahmet Erhan Fazıl Hüsnü Dağlarca Feyzi Halıcı Birhan Keskin Salah Birsel Cevdet Kudret Kahraman Altun Mehmed Kemal Cemal Süreya Memet Fuat Nicolae Dragos Cahit Sıtkı Tarancı Gülten Akın Turgut Uyar Jose Marti Bertolt Brecht Yi Men Ahmet Oktay Metin Altıok Sabahattin Kudret Aksal Kostas Kleanthis Ümit Yaşar Oğuzcan Sabri Altınel Müştak Erenus Ahmet Necdet Tevfik El Zeyyad Peter Abrahams Yaşar Miraç Behçet Aysan Turgay Fişekçi Adnan Özer Yaşar Nabi Nayır Oğuz Atay Nihat Behram Sezai Karakoç Resul Rıza Vecihi Timuroğlu Hasan Basri Alp Ahmed Arif Fakir Baykurt Özge Dirik Süleyman Çobanoğlu Louis Macneice Kenneth Rexroth Sait Faik Abasıyanık Cengiz Bektaş Özdemir İnce Ingeborg Bachmann Konstantinos Kavafis İbrahim Karaca Mehmet Başaran Abdülkadir Bulut Nahit Ulvi Akgün Vladimir Mayakovsky Bedri Rahmi Eyüboğlu Sun Yu-T'ang Adalet Ağaoğlu Asım Bezirci Orhan Murat Arıburnu Dido Sotiriou İsmet Özel Abdülkadir Budak Sennur Sezer Ahmet Muhip Dranas Metin Eloğlu Enver Gökçe Hasan Biber Sandor Petöfi Louise Gareau Des Bois Kemalettin Kamu Ozan Telli Nazım Hikmet Özdemir Asaf
by Ufuk Lüker
  • 500px
  • LinkedIn
  • Youtube
Sabahattin Ali – BöbrekSabahattin Ali – Cıgara
Sayfanın başına dön