• Kişisel
  • Kitaplık
Ufuk Lüker
  • Ana Sayfa
  • Şiir
  • Öykü
  • Müzik
  • Sinema
  • Yazın
  • Görsel
  • Ara
  • Menu Menu
Öykü

Sabahattin Ali – Millet Yutmuyor

Büyük şehirlerimizden birinin parkında her sene kurulan bir panayırda çeşit çeşit eğlence yerlerinin arasında geziyordum. Koskocaman dönme dolaplar, atlı karıncalar, esrarlı mağaralar, motosikletle dolaşılan ölüm silindirleri, bira, şarap büfeleri, nişan atma yerleri, türlü türlü piyangolar, vücutsuz başlar, elli santimlik cüceler, görülmemiş varyeteler, altı ayaklı danalar, burnuna kadar bütün vücudu kıllı yaradılış cilveleri, güldüren aynalar insanı önlerinde durmaya, içeri girmeye zorluyordu. Her salaşın önünde, kah iskemle üstünde, kah kerevete çıkarak bağıran sırmalı fistanlı, kafkas elbiseli, sarıklı, silindir şapkalı, kalpaklı, fesli kadınlar, erkekler, çocuklar cırlak sesleriyle sanki yolu kapıyordu.
Meşin bir topa vurarak pazı kuvveti denenen bir yerde durmuş, gerile gerile yumruk savuran, sonra sırıtarak ibrenin kaça kadar çıktığına bakan delikanlıları seyrediyordum. Arkamdan doğru kalın, çatlak, hatta biraz da bıkkın bir sesin durmadan homurdandığını fark ettim:

-Haydi bayanlar, baylar!.. Görülmemiş numaralar burada. Bu panayırın en büyük hünerleri içerde. Milli oyunlar, modern danslar, ağlatıcı dramlar, güldürücü komediler… İspiritizma, manyatizma, illüzyonizma numaraları… Dünyanın en büyük kadın ve erkek artistleri içerde… Görmeden geçmeyin!-

Başımı çevirip bakınca, birkaç akşam evvel uğradığım külüstür bir salaş tiyatrosunun önünde olduğumu fark ettim. İçerden yorgun bir davulla cızırtılı bir klarnetin birbirine uymayan gürültüsü geliyordu. Salaşın önündeki kocaman bir levhada, lüzumundan fazla acemice çizilip boyanmış yarı çıplak bir kadın resmi, tek ayağının başparmağı üstünde güya dans ediyordu.

Geçen gün gittiğim için içerdeki harika numaraların ne olduğunu biliyordum: Öksürüklü, sıska bir kız, parçalanmış mantar ayakkabılarını tozlu tahtalara vurup boyalı saçlarını uçurarak aklınca Lakonga yapıyor, arkasından kırk yaşlarında altın dişli bir orospu eskisi Sepetçioğlu oyununu kepaze ediyor, daha sonra da şivesi bozuk, ayağı yemenili, pantolonu dizlerinden ve kıçından yamalı geveze bir adam, siyah bir gözlük takarak, hokkabazlık numaraları diye, ucuz eğlence kitaplarına geçmiş iplik yutma, yumurta saklama hünerleri gösteriyordu. Kırılacakmış gibi sallanıp gıcırdayan tahta iskemlelerin üzerinde bu zavallı marifetleri gördükten sonra insan, verdiği paraya bile acıyamayarak dışarı çıkıyor, bir daha buranın önünden geçerken yüzünü isteksiz bir gülüşle buruşturuyordu.

Gişede oturup bir türlü gelmeyen müşterileri bekleyen patron başını dışarı uzattı, bir an sesini keser gibi olan çığırtkana:

-Bağırsana be!- diye ihtar etti.

Öteki, gişedekine yandan bir göz attı.

-Millet artık yutmuyor!- dedi, fakat sonra avazı çıktığı kadar haykırarak:

-Haydi baylar, bayanlar! Böylesini başka yerde göremezsiniz! Panayırın tek incisi, görülmemiş harikalar meşheri…-

Sonra yarı kendisine, yarı gişedekine hitap eder gibi yavaş bir sesle devam etti:

-Sahiden böylesini başka yerde göremezler… Bir giren bir daha kapıya bile sokulmuyor. Çıkarken bizi sopayla dövmediklerine şükür!-

Tekrar yüksek sesle:

-Estetik danslar… İlmin sırrına eremediği en son keşif hokkabazlıklar… Eşine rastlanmayan Şark oyunları… Türk sazının bayıltıcı nağmeleriyle süslenen, ses kraliçelerinin okuduğu şarkılarla bezenen, firavunlar diyarı, ehramlar ülkesi, harikalar dünyasından Şark’a koşan sonsuz aşkların yakıcı güneşinin cehenneme çevirdiği, heyecandan azamet, sevgiden ızdırap, inkisardan azap toplayan büyük memleket dram komedisi… Buyurun, bir bakın, beğenmeyenin parası geri verilecek.-

Yoldan geçenler bu gürültüye sırıtarak bakıyorlar, ama hiç duraklamadan yürüyüp gidiyorlardı. Bütün gayretinin, gırtlağını yırtarcasına bağırmalarının, geçenlerin yakasına sarılacakmış gibi ellerini uzatmalarının bir fayda vermediğini gören çığırtkan, bitkin bir halde gişedeki patrona dönerek:

-Yutmuyorlar usta, yutmuyorlar!..- diye homurdandı. -Pılıyı pırtıyı toplayıp dükkanı kapatmaktan başka çare yok!-

Öteki bir an gözlerini dikip düşündü, sonra:

-Ulan o zaman ne halt ederiz?.. Topumuz sürünürüz be… Bir ümidimiz bu panayırdaydı! Ne diye başka yerlere gidiyorlar da bize gelmiyorlar?.. Sen bağır!- dedi.

-Başka yerlerde görülecek şey var da ondan, usta… Millet avanak değil…-

-Kızlardan birini dışarı çağır da kendini göstersin bari!-

-Aman usta, bu modası geçmiş mallarla adam kandıramayız. O kaknemleri bir gören bir kurşun atımı uzağa kaçar… İçerde ne olduğunu bilmeden giren olursa ne nimet…-

Davulla klarnet, birdenbire gırtlaklarına basılmış gibi, seslerini yükselttiler, müthiş bir gürültü kapıdaki basma perdenin arkasından, sanki etraftaki satıcıların, salaşçıların bağırışlarını boğmak ister gibi son ve ümitsiz bir gayretle, sokağa yayıldı.

Kapıdaki çığırtkan ise, ne söylerse söylesin, ne yalan atarsa atsın, ne kadar çırpınırsa çırpınsın bir faydası olmayacağını, bu oyunu bir kere gafletle seyredenlerin bir daha aynı tuzağa düşmeyeceğini, bütün panayır halkının bu hileyi öğrenmesine yetecek kadar zaman geçtiği için artık hiçbir ümit kalmadığını bildiği halde nankör işine devam ediyor; bir kere başlanmış olan bu çıkmaz oyunu, binde bir ümitle de olsa devam ettirmenin, yarıda kesip karanlık bir boşluğa doğru yürümekten daha ehven olduğunu düşünerek, dermansız, boğuk sesine yeni bir hız vermeye çalışıyor:

-Başka yerlerin reklamına aldanmayın… Sanatın, ilmin, hünerin göklere çıktığı yer burası! Baylar, bayanlar, teşrif buyurun!..- diye sağına soluna yalvarıyordu.

(Sabahattin Ali, 1945)

Etiketler: Sabahattin Ali
Bu gönderiyi paylaş
  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on Tumblr
  • Mail üzerinden paylaş
Beğenebilecekleriniz:
Sabahattin Ali – Kızkaçıran
Sabahattin Ali – Ruhumun Dalgaları
Sabahattin Ali – Son Mektup
Sabahattin Ali – Hapishane Şarkısı I
Sabahattin Ali – Bir Siyah Fanila İçin
Sabahattin Ali – Komik i Şehir

Site içerisinde ara

Son Eklenenler

  • Ahmed Arif – Basübadelmevt
  • Ahmed Arif – Tutuklu
  • Ahmed Arif – Yurdum Benim Şahdamarım
  • Cemal Süreya – Bir Şair: Ahmed Arif
  • Behçet Necatigil – Gece ve Yas

Site istatistikleri

  • 3
  • 47
  • 29
  • 7.952.721
  • 3.228.507

RSS [Kişisel] Son okuduklarım

  • Mutluluk
  • Güzel Dost
  • Kızıl Gökler Altında Kızıl Denizler (Centilmen Piç, #2)
  • Jules Amcam (Seçme Öyküler)
  • Zübüklüğün Sonu Yok
  • Alice Harikalar Diyarında
@ufukluker'i takip et

Etiketler

Enver Gökçe Sabahattin Ali İsmail Uyaroğlu Turgut Uyar Cahit Külebi Yaşar Kemal Oğuz Atay Kahraman Altun İbrahim Karaca Aziz Nesin Kerim Korcan Afşar Timuçin Ömer Bedrettin Uşaklı Özdemir Asaf Can Yücel Ahmet Oktay Asım Bezirci Metin Altıok Ahmet Telli Kenneth Rexroth Vasko Popa Rıfat Ilgaz Behçet Aysan Asaf Halet Çelebi Jose Marti Metin Eloğlu Yılmaz Odabaşı Berin Taşan Sezai Karakoç Philippe Soupault Fazıl Hüsnü Dağlarca Ercüment Behzat Lav Vladimir Mayakovsky E. E. Cummings Fethi Giray Süleyman Nesip Tove Ditlevsen Orhan Veli Kanık Guy de Maupassant Salah Birsel Ümit Yaşar Oğuzcan Fang Vei Teh Cahit Sıtkı Tarancı Adnan Özer Cengiz Bektaş Süleyman Çobanoğlu Mehmed Kemal Louise Gareau Des Bois Memet Fuat Mehmet Yaşin Neşe Yaşın Sait Faik Abasıyanık Haydar Ergülen Barış Pirhasan Kemal Özer Kutsiye Bozoklar Cevdet Kudret İlhami Bekir Tez Edip Cansever Arif Damar Şükrü Erbaş Kemalettin Kamu Eugene Guillevic Ülkü Tamer Bilgin Adalı Adnan Yücel Cemal Süreya Orhan Kemal Nicolae Dragos Kemal Burkay Konstantin Simanov Melih Cevdet Anday Füruğ Ferruhzad Hasan Hüseyin Korkmazgil Birhan Keskin Zafer Ekin Karabay Sandor Forbath Faruk Nafiz Çamlıbel Abdülkadir Bulut Vecihi Timuroğlu Ahmet Ada Gülseli İnal Enis Batur Behçet Necatigil Ahmet Muhip Dranas Oktay Rifat Erdal Alova Necati Cumalı Jesus Lopez Pacheco Miguel Hernandez Kostas Kleanthis Vedat Türkali Cahit Irgat Yılmaz Güney Liana Daskalova Sabahattin Kudret Aksal Yi Men Talip Apaydın Behçet Kemal Çağlar Özkan Mert Erdal Öz Cevat Şakir Kabaağaçlı Hasan İzzettin Dinamo Cahit Zarifoğlu Pablo Neruda Louis Macneice İlhan Berk Attila İlhan Sinan Kukul Dido Sotiriou Nazım Hikmet Nikola Vaptsarov Sun Yu-T'ang Ziya Osman Saba Ece Ayhan Yaşar Miraç Abdülkadir Budak Oktay Taftalı Yorgo Seferis Seyhan Erözçelik Sandor Petöfi Türkan İldeniz Vyaçeslav Ivanov Paul Eluard Goethe A. Hicri İzgören Heinz Kahlau Arkadaş Z. Özger Özdemir İnce İsmet Özel Celal Sılay Sabri Altınel Ingeborg Bachmann Orhan Murat Arıburnu Refik Durbaş Bertolt Brecht Nihat Behram Günter Kunert Metin Demirtaş Bekir Yıldız Peter Abrahams Akgün Akova Konstantinos Kavafis Ahmet Erhan Özge Dirik Gabriel Celaya Ozan Telli Yannis Ritsos Şükran Kurdakul Sennur Sezer Suat Vardal Murathan Mungan Turgay Fişekçi Suat Derviş Blas De Otero Feyzi Halıcı Adnan Binyazar Mehmet Başaran Ahmet Necdet Ataol Behramoğlu Lale Müldür Halim Şefik Güzelson Altay Öktem Müştak Erenus Veysel Öngören A. Kadir Hasan Basri Alp Resul Rıza Tevfik El Zeyyad Bedri Rahmi Eyüboğlu Fakir Baykurt Hasan Biber Gülten Akın Adalet Ağaoğlu Ahmed Arif Yaşar Nabi Nayır Conrad Aiken Hilmi Yavuz Suat Taşer Bejan Matur Nahit Ulvi Akgün Federico Garcia Lorca Oruç Aruoba
by Ufuk Lüker
  • 500px
  • LinkedIn
  • Youtube
Sabahattin Ali – BöbrekSabahattin Ali – Cıgara
Sayfanın başına dön