Ufuk Lüker
  • Ana Sayfa
  • Şiir
  • Öykü
  • Müzik
  • Sinema
  • Yazın
  • Görsel
  • Kişisel
  • Kitaplık
  • Ara
  • Menu Menu

Şiir Antolojilerine Nereden Bakmalı?

in Yazın

Şiir antolojileri, ne zaman okur önüne çıkarılsa, dikkatleri çeker, konuşulur, tartışılır, kimileri kavgalara bile yol açar. Nedenini araştırmak da, varılacak sonuçlar da ilginç olmalı. Son yıllarda bu olgu sık sık yaşanıyor. Belki savları daha köklü, kapsamları daha geniş olanlar daha sık yayınlanıyor da ondan. Bunların yanısıra, eskiden bilinenlere değişik özellikler katılarak hazırlananlar çıkıyor karşımıza. Örneğin temalara göre hazırlananlara rastlanıyor.

Bir şiir antolojisine nereden bakıldığı sorulduğunda, küçük bir araştırma yapsak, birkaç satırbaşına kolayca ulaşabiliriz. Hazırlayan açısından, çeşitli amaçlar gündeme geliyor. ‘Genç kuşaklara şiiri sevdirmek’ de var bu amaçlar arasında, ‘şiir tarihimizdeki en güzel örneklerle şiir eğitimine hazırlamak’ da. ‘Türk şiirinin bir dönemini kucaklamak’ da var, ‘edebiyat tarihine gereç oluşturacak bir belge sağlamak’ da. Eleştirmen açısından, çeşitli beklentiler dile getiriliyor. ‘Akımlar ve dönemler bağlamında düzenlenmeli’ diyenler de var bu beklentiler arasında, ‘yeni bir bakış açısı getirilmeli’ diyenler de. Yapılacak seçimin bir ölçüte dayanmasını ve bu ölçütün açıkça belirtilmesini isteyenler de görülüyor, şiirlerin kalıcı olmasının ve eksilmezliğinin ölçüt alınmasını isteyenler de. Ozan açısından, çeşitli istekler ve yakınmalar ileri sürülüyor. Bunların arasında yer verilip verilmeme de bulunuyor, yer verilen şiirlerin sayısı da. Bir ozanı, kendisine yer verilmemesi de rahatsız edebiliyor, başka bir ozanla aynı oranda yer verilmesi de. En çok tartışılan ise, öznellik/nesnellik oluyor. Öznelliğin bir ucu keyfiliğe açılırken, bir ucu sorumluluğa dayanıyor. ‘Bana göre’ demenin yeterli olması için, ortaya konan bir şiir beğenisi, titizlikle uyulan bir iş saygısı, bir çalışma özeni bulunmalı denebilir. Buna karşılık, nesnelliğin ancak ve ancak edebiyat tarihi çalışmalarının uzantısı içinde gerçekleşebileceği ileri sürülebilir.

Bütün bu satırbaşlarının üzerinde tek tek durmaktan, birtakım sonuçlara varmaktan daha önemlisi, antolojilerin barındırdığı yönlendiricilik olmalı oysa. Bu yönlendiriciliğin ne uğruna ve nasıl kullanıldığı. Tek tek ozanlar, dönemler, akımlar antolojinin merceğiyle elbet küçültülüp büyütülebilir, silinip parlatılabilir, öne/arkaya alınabilir, önemli/önemsiz kılınabilir. Ama bu mercekten geçirilen daha büyük ölçekli sonuçlarla da karşılaşmamız olası. Diyelim ki şiir tarihini kucaklayacak kadar kapsamlı bir antolojide, o tarihi oluşturan koşullar, o koşulların bıraktığı izdüşümler yerli yerine oturtulmamışsa, bir şiir tarihini yanlış okumaya yönlendirebilir okuru da, o tarihe eklemlenmek üzere yola koyulan ozanı da. Yine okurda ve ozanda yanlış bir tasarımın altyapısını oluşturarak, önemli bir antolojiye sorulması düşünülen ‘belli bir kuşağı hazırladı mı?’, ‘belli bir kuşağın bilincini hazırladı mı?’ türünden sorulara verilecek yanıtı da belirleyebilir.

Bunun yanısıra, bir de antolojilerin hangi koşullarda gün ışığına çıkarıldığı göz önünde bulundurulmalı. Paranın daha çok para kazanmasının amaçlandığı, medyanın kamuoyu yaratmakta kullanıldığı bir ortamda üretim, antolojilerdeki bu yönlendiriciliği nelerle donatacak, nerelere sürükleyecektir? Bu noktada göze alınması gereken, yanlış yönlendirilen antolojinin karşısına doğru yönlendirilen antolojiyle çıkmak olmalı.

(Kemal Özer)

Bu gönderiyi paylaş
  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on Tumblr
  • Mail üzerinden paylaş

Site içerisinde ara

@ufukluker'i takip et

RSS Son okuduklarım

  • Çeviri Hikâyeler (Masallar, Hikâyeler 2)
  • Bay Düdük
  • Dipten Gelen Dalga — 2. Cilt
  • Dipten Gelen Dalga — 1. Cilt
  • The Complete Grimm's Fairy Tales
  • George Dandin veya Bir Koca Nasıl Rezil Edilir?

Site istatistikleri

  • 0
  • 135
  • 105
  • 7.838.990
  • 3.144.637

Etiketler

Cahit Zarifoğlu Ziya Osman Saba Hasan Basri Alp Bertolt Brecht Ercüment Behzat Lav Zafer Ekin Karabay Fazıl Hüsnü Dağlarca Şükrü Erbaş Vecihi Timuroğlu Yi Men Yaşar Miraç Cengiz Bektaş Cahit Sıtkı Tarancı Ece Ayhan Celal Sılay Oruç Aruoba Ümit Yaşar Oğuzcan Behçet Kemal Çağlar Miguel Hernandez Erdal Alova Vedat Türkali Yılmaz Güney Füruğ Ferruhzad Dido Sotiriou Cevat Şakir Kabaağaçlı Turgut Uyar Fang Vei Teh Suat Taşer Arif Damar Kutsiye Bozoklar Resul Rıza İsmet Özel Behçet Aysan Metin Demirtaş Bilgin Adalı Cemal Süreya Sandor Petöfi Sabahattin Kudret Aksal Erdal Öz Asım Bezirci Ahmet Telli Oğuz Atay Kemal Özer Peter Abrahams Seyhan Erözçelik Ahmet Muhip Dranas Tove Ditlevsen Süleyman Nesip Kenneth Rexroth Abdülkadir Budak Can Yücel Ingeborg Bachmann Yaşar Nabi Nayır Goethe Jesus Lopez Pacheco Birhan Keskin Sinan Kukul Mehmet Yaşin Akgün Akova Hasan Biber Ahmet Ada Abdülkadir Bulut Behçet Necatigil Sabri Altınel Kahraman Altun Nihat Behram Türkan İldeniz Kerim Korcan Lale Müldür Afşar Timuçin Enver Gökçe Gülten Akın Özdemir Asaf E. E. Cummings Özkan Mert Liana Daskalova Metin Eloğlu Kemalettin Kamu Ahmet Oktay Neşe Yaşın Aziz Nesin İbrahim Karaca Bejan Matur Nazım Hikmet Orhan Murat Arıburnu Eugene Guillevic Günter Kunert Haydar Ergülen Louis Macneice Faruk Nafiz Çamlıbel Altay Öktem Philippe Soupault Murathan Mungan Hasan Hüseyin Korkmazgil Cahit Irgat A. Kadir İsmail Uyaroğlu Edip Cansever Barış Pirhasan İlhan Berk Federico Garcia Lorca Suat Vardal Müştak Erenus Melih Cevdet Anday Jose Marti Ahmet Necdet Fethi Giray İlhami Bekir Tez Hilmi Yavuz Berin Taşan Louise Gareau Des Bois Hasan İzzettin Dinamo Sennur Sezer Orhan Kemal Nicolae Dragos Konstantin Simanov Bekir Yıldız Yaşar Kemal Yorgo Seferis Özge Dirik Rıfat Ilgaz Sun Yu-T'ang Sezai Karakoç Orhan Veli Kanık Sandor Forbath Vladimir Mayakovsky Metin Altıok Süleyman Çobanoğlu Blas De Otero Oktay Taftalı Şükran Kurdakul Nikola Vaptsarov Refik Durbaş Arkadaş Z. Özger Kostas Kleanthis Adnan Özer Ahmet Erhan Nahit Ulvi Akgün Heinz Kahlau Mehmet Başaran Cevdet Kudret Ülkü Tamer Paul Eluard Feyzi Halıcı Sait Faik Abasıyanık Ataol Behramoğlu Attila İlhan Enis Batur Fakir Baykurt Suat Derviş Tevfik El Zeyyad Talip Apaydın Yılmaz Odabaşı Ozan Telli Adnan Yücel Gabriel Celaya Halim Şefik Güzelson Oktay Rifat Ahmed Arif Yannis Ritsos Vyaçeslav Ivanov Memet Fuat Pablo Neruda Gülseli İnal Conrad Aiken A. Hicri İzgören Vasko Popa Cahit Külebi Konstantinos Kavafis Bedri Rahmi Eyüboğlu Necati Cumalı Sabahattin Ali Adalet Ağaoğlu Turgay Fişekçi Özdemir İnce Salah Birsel Ömer Bedrettin Uşaklı Asaf Halet Çelebi Kemal Burkay Mehmed Kemal
by Ufuk Lüker
  • 500px
  • LinkedIn
  • Youtube
Attila İlhan – Aysel Git BaşımdanEce Ayhan İçin Aynalı Bir Requiem
Sayfanın başına dön