• Kişisel
  • Kitaplık
Ufuk Lüker
  • Ana Sayfa
  • Şiir
  • Öykü
  • Müzik
  • Sinema
  • Yazın
  • Görsel
  • Ara
  • Menu Menu
Yazın

Şiir Antolojilerine Nereden Bakmalı?

Şiir antolojileri, ne zaman okur önüne çıkarılsa, dikkatleri çeker, konuşulur, tartışılır, kimileri kavgalara bile yol açar. Nedenini araştırmak da, varılacak sonuçlar da ilginç olmalı. Son yıllarda bu olgu sık sık yaşanıyor. Belki savları daha köklü, kapsamları daha geniş olanlar daha sık yayınlanıyor da ondan. Bunların yanısıra, eskiden bilinenlere değişik özellikler katılarak hazırlananlar çıkıyor karşımıza. Örneğin temalara göre hazırlananlara rastlanıyor.

Bir şiir antolojisine nereden bakıldığı sorulduğunda, küçük bir araştırma yapsak, birkaç satırbaşına kolayca ulaşabiliriz. Hazırlayan açısından, çeşitli amaçlar gündeme geliyor. ‘Genç kuşaklara şiiri sevdirmek’ de var bu amaçlar arasında, ‘şiir tarihimizdeki en güzel örneklerle şiir eğitimine hazırlamak’ da. ‘Türk şiirinin bir dönemini kucaklamak’ da var, ‘edebiyat tarihine gereç oluşturacak bir belge sağlamak’ da. Eleştirmen açısından, çeşitli beklentiler dile getiriliyor. ‘Akımlar ve dönemler bağlamında düzenlenmeli’ diyenler de var bu beklentiler arasında, ‘yeni bir bakış açısı getirilmeli’ diyenler de. Yapılacak seçimin bir ölçüte dayanmasını ve bu ölçütün açıkça belirtilmesini isteyenler de görülüyor, şiirlerin kalıcı olmasının ve eksilmezliğinin ölçüt alınmasını isteyenler de. Ozan açısından, çeşitli istekler ve yakınmalar ileri sürülüyor. Bunların arasında yer verilip verilmeme de bulunuyor, yer verilen şiirlerin sayısı da. Bir ozanı, kendisine yer verilmemesi de rahatsız edebiliyor, başka bir ozanla aynı oranda yer verilmesi de. En çok tartışılan ise, öznellik/nesnellik oluyor. Öznelliğin bir ucu keyfiliğe açılırken, bir ucu sorumluluğa dayanıyor. ‘Bana göre’ demenin yeterli olması için, ortaya konan bir şiir beğenisi, titizlikle uyulan bir iş saygısı, bir çalışma özeni bulunmalı denebilir. Buna karşılık, nesnelliğin ancak ve ancak edebiyat tarihi çalışmalarının uzantısı içinde gerçekleşebileceği ileri sürülebilir.

Bütün bu satırbaşlarının üzerinde tek tek durmaktan, birtakım sonuçlara varmaktan daha önemlisi, antolojilerin barındırdığı yönlendiricilik olmalı oysa. Bu yönlendiriciliğin ne uğruna ve nasıl kullanıldığı. Tek tek ozanlar, dönemler, akımlar antolojinin merceğiyle elbet küçültülüp büyütülebilir, silinip parlatılabilir, öne/arkaya alınabilir, önemli/önemsiz kılınabilir. Ama bu mercekten geçirilen daha büyük ölçekli sonuçlarla da karşılaşmamız olası. Diyelim ki şiir tarihini kucaklayacak kadar kapsamlı bir antolojide, o tarihi oluşturan koşullar, o koşulların bıraktığı izdüşümler yerli yerine oturtulmamışsa, bir şiir tarihini yanlış okumaya yönlendirebilir okuru da, o tarihe eklemlenmek üzere yola koyulan ozanı da. Yine okurda ve ozanda yanlış bir tasarımın altyapısını oluşturarak, önemli bir antolojiye sorulması düşünülen ‘belli bir kuşağı hazırladı mı?’, ‘belli bir kuşağın bilincini hazırladı mı?’ türünden sorulara verilecek yanıtı da belirleyebilir.

Bunun yanısıra, bir de antolojilerin hangi koşullarda gün ışığına çıkarıldığı göz önünde bulundurulmalı. Paranın daha çok para kazanmasının amaçlandığı, medyanın kamuoyu yaratmakta kullanıldığı bir ortamda üretim, antolojilerdeki bu yönlendiriciliği nelerle donatacak, nerelere sürükleyecektir? Bu noktada göze alınması gereken, yanlış yönlendirilen antolojinin karşısına doğru yönlendirilen antolojiyle çıkmak olmalı.

(Kemal Özer)

Bu gönderiyi paylaş
  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on Tumblr
  • Mail üzerinden paylaş

Site içerisinde ara

Son Eklenenler

  • Deniz Durukan – Refik Durbaş İle
  • Ahmed Arif – Basübadelmevt
  • Ahmed Arif – Tutuklu
  • Ahmed Arif – Yurdum Benim Şahdamarım
  • Cemal Süreya – Bir Şair: Ahmed Arif

Site istatistikleri

  • 6
  • 674
  • 516
  • 9.052.272
  • 3.994.321

RSS [Kişisel] Son okuduklarım

  • Kıyamet Emeklisi - Birinci Cilt
  • Ülker Abla
  • Beni Seç
  • İşte Böyle Oldu
  • Kör Suikastçı
  • Öbürküler
@ufukluker'i takip et

Etiketler

Kostas Kleanthis Miguel Hernandez Celal Sılay Birhan Keskin Kemal Özer Şükran Kurdakul Bilgin Adalı Ahmet Erhan Mehmet Başaran İsmail Uyaroğlu Yi Men Oktay Taftalı Hilmi Yavuz Türkan İldeniz Konstantinos Kavafis Nazım Hikmet Peter Abrahams Yaşar Nabi Nayır Vyaçeslav Ivanov Cahit Külebi Jesus Lopez Pacheco Kahraman Altun Erdal Alova Fang Vei Teh Conrad Aiken Oktay Rifat Adnan Binyazar Cahit Sıtkı Tarancı Oruç Aruoba Vecihi Timuroğlu Yılmaz Güney Konstantin Simanov Metin Altıok A. Kadir Ahmet Telli Ingeborg Bachmann Vasko Popa Ömer Bedrettin Uşaklı Hasan Basri Alp Gülseli İnal Kutsiye Bozoklar Afşar Timuçin Can Yücel Günter Kunert İlhami Bekir Tez İlhan Berk Asım Bezirci Ataol Behramoğlu Bejan Matur Kemal Burkay Sandor Petöfi Bedri Rahmi Eyüboğlu Orhan Murat Arıburnu Cahit Zarifoğlu Sinan Kukul Nikola Vaptsarov Behçet Aysan Edip Cansever Turgay Fişekçi Kerim Korcan Fethi Giray Tevfik El Zeyyad Sabahattin Ali Aziz Nesin Necati Cumalı Ahmed Arif Paul Eluard Sait Faik Abasıyanık Tove Ditlevsen Haydar Ergülen Suat Derviş Louis Macneice Enis Batur Abdülkadir Bulut Nicolae Dragos Sun Yu-T'ang Turgut Uyar Ercüment Behzat Lav Philippe Soupault Metin Demirtaş Berin Taşan Kenneth Rexroth Faruk Nafiz Çamlıbel Ahmet Muhip Dranas Talip Apaydın Müştak Erenus Nahit Ulvi Akgün Özdemir İnce Özdemir Asaf Cemal Süreya Lale Müldür Kemalettin Kamu Cengiz Bektaş Arif Damar Erdal Öz Ece Ayhan Salah Birsel Murathan Mungan Nihat Behram Seyhan Erözçelik Sennur Sezer Federico Garcia Lorca Neşe Yaşın Adalet Ağaoğlu Ahmet Necdet Barış Pirhasan Veysel Öngören Orhan Veli Kanık Dido Sotiriou Yaşar Kemal Cahit Irgat Bertolt Brecht Akgün Akova Enver Gökçe Resul Rıza Heinz Kahlau Sezai Karakoç Behçet Kemal Çağlar Sandor Forbath Refik Durbaş Yaşar Miraç Hasan İzzettin Dinamo Gabriel Celaya Louise Gareau Des Bois Liana Daskalova Füruğ Ferruhzad Mehmed Kemal Jose Marti Yorgo Seferis Goethe Memet Fuat Cevdet Kudret Suat Vardal Fazıl Hüsnü Dağlarca Halim Şefik Güzelson Adnan Yücel Feyzi Halıcı Gülten Akın İbrahim Karaca Ahmet Ada Abdülkadir Budak Ahmet Oktay Sabri Altınel Attila İlhan Asaf Halet Çelebi Yannis Ritsos İsmet Özel Rıfat Ilgaz Şükrü Erbaş Metin Eloğlu Cevat Şakir Kabaağaçlı Sabahattin Kudret Aksal Melih Cevdet Anday Süleyman Çobanoğlu Arkadaş Z. Özger Hasan Biber Blas De Otero A. Hicri İzgören Pablo Neruda Mehmet Yaşin Ülkü Tamer Adnan Özer Özge Dirik Vladimir Mayakovsky Vedat Türkali Ziya Osman Saba Suat Taşer Behçet Necatigil Oğuz Atay Bekir Yıldız Hasan Hüseyin Korkmazgil Orhan Kemal Süleyman Nesip Ümit Yaşar Oğuzcan Yılmaz Odabaşı Özkan Mert Fakir Baykurt Guy de Maupassant Eugene Guillevic Zafer Ekin Karabay Ozan Telli Altay Öktem E. E. Cummings
by Ufuk Lüker
  • 500px
  • LinkedIn
  • Youtube
Attila İlhan – Aysel Git BaşımdanEce Ayhan İçin Aynalı Bir Requiem
Sayfanın başına dön